– Miededip dallutjis gå skåvllå vuododuváj jagen 1975 de ep la dahkam gåktu luluj galgajma dahkat. Skåvllå galggá barggat ulmmelattjat vaj sjaddá jasska ja buorre skåvllån juohkkahattjaj, javllá Lisbeth Øgsnes, gut virgáduváj skåvllåoajvven snjuktjamánon dijmma.
Duohtavuoda- ja såbadimkommisjåvnå rappårtåv tjuovvoli
Biehtsemáno 1. biejve 2023 gálggij Duohtavuoda- ja såbadimkommisjåvnnå loahpparappårtåstis Stuorradiggáj. Danna tjielggiduvvi dárojduhttempolitihka stuorra ja alvos vájkkudusá julevsámijda Nuortta-Sálton.
– 150 jage li skåvlå årrum oassen gå stáhtta l sámijt næjddám. Vierttip tjalmijt rahpat vaj vuojnnep Knut Hamsun js. aj la læhkám oassen dát politihkas mav stáhtta l tjadádam, javllá Øgsnes.
Skåvllåoajve mielas le ållu dárbulasj divna válldi iesjrádálasj åvdåsvásstádusáv ietjas histåvrås ja dagojs, ja navti li oassen såbadimes.
– Dáv åvdåsvásstádusáv ájggu Knut Hamsun joarkkaskåvllå válldet ja danen lip gåhttjum ájnegis ulmutjijt subtsastittjat ietjas vásádusáj birra dárojduhttema ja vierrevuoda hárráj, ja sierraláhkáj skåvllåájgesa birra, javllá Øgsnes.
Guokta álmmuga, guokta rievtesvuoda
Nordlánda fylkkaráde oajvve, Svein Øien Eggesvik vuoset Gånågis Haraldij, guhti l javllam Vuona stáhtta l guovte álmmugij ednamijda tsieggiduvvam.
– Subtsas mij javllá Vuodna l avtakultuvralasj rijkka, avtajn álmmugijn ja avtajn gielajn, le guhkev aneduvvam nasjåvnåv tsieggitjit, valla subtsas ij lim goassak sádnes. Goappátjijn álmmugijn la rievtesvuohta ietjas gielav ságastit ja ietjas kultuvrav dåjmadit. Siján la aj sæmmi rievtesvuohta åhpadussaj mij vaddá jasskavuodav ietjas identitiehttaj, máhtudagáv guojmema iellemvuojnoj birra ja navti nubbe nuppev vieledip, javllá Nordlánda fylkkaráde oajvve, Svein Øien Eggesvik.
Sån dættot Knut Hamsun joarkkaskåvlån la ájnas roalla gå dájt rievtesvuodajt galggá bærrájgåhtset.
Skåvllå rievddamin
Gå Hábmer sjattaj julevsáme giellaháldadimsuohkan jagen 2020, de vuojnij oasse barggovegas dárbov biekkav jårgijdit, javllá skåvlå oajvve.
– Ep la ájn jåksåm ulmev, valla lip jåvsådam muhtem rádjáj juo. Duola dagu gå lip ásadam julevsáme giellabirrasav skåvlån mij giehtadallá julevsámegiela åhpadimev joarkkaskåvlå dásen ålles Nordlándan, juogu de rubbmelattjat jali guhkásåhpadime baktu, javllá skåvllåoajvve.
Skåvlån la aj prográmmafáhka “Sáme histåvrrå ja sebrudahka” ja fylkkadigge l mierredam skåvllå galggá doajmmat ressurssaskåvllån Nordlándan.
– Dat la giellabirrasa diehti mij miján la dáppe, valla aj danen gå máhttep viehkedit ietjá joarkkaskåvlåjt oajvvadusáj gåktu várajda válldet sámevuodav åhpadimen ja skåvllåbiejven, javllá Eggesvik.
Ressurssaskåvllå galggá oassálasstet gievrodittjat sáme oahppij kultuvrav ja identitiehtav. Dáv dahki duola dagu ERASMUS-aktisasjbargo baktu Lapplánda joarkkaskåvlåjn julevsáme dáfon Svieriga bielen ja aj dan baktu gå li UNESCO-skåvllå.
Oahpponævojt dárbahi
Rijkkadárkastiddje tsuojggidij jagen 2018 ahte oahpponævoj dille julevsámegiellaj le ihkeva lájtedahtte. Skåvllå la dálla rudájt åhtsåm oahpponævojt julevsámegiellaj dagátjit vaj julevsámegiella vijmak máhttá åhpaduvvat sæmmi dásen gå ietjá giela.
– Vuojnnám lip jus giellabargojn galggap vuorbástuvvat de hæhttu miján giellapedagåvgålasj fáhkabirás skåvlån, javllá Øgsnes.
Edna oahppat ájn
– Diedon la sihke fylkkasuohkanij ja skåvllåj ájn edna oahppat. Aj mij moattelågo álmmugis lip dárojduhttemis vájkkuduvvam. Båhtusa dárojduhttemis le máhtudagá sáme kultuvra ja histåvrå vájllu ja negatijva guotto sámij vuosstij, juoga mij vil uddnik muhttijn sosiála medijájn ihtá. Dájna vierttip juojddá dahkat, la fylkkarádeoajvve Eggesvika vuojnno.
– Sihtap liehket skåvllå mij sáme oahppijt vuogas ja dåhkkididdje láhkáj duosstu, ja ahte divna oahppe galggi gullat sij lij avtaárvvusattja, lehkusa rivggo váj sáme. Sihtap aj oajvvadusájt gåktu máhttep boahtte ájgijda oahppat vássám ájges ja buorránit. Danen såbadimtjåhkanibmáj gåhttjop, javllá Øgsnes
Såbadimtjåhkanibme
Såbadimtjåhkanimev jådedibá julevsáme girkkohærrá Rolf Steffensen ja seniorrádevadde ja åvdep Duohtavuoda- ja såbadimkommisjåvnå ájras Anne Gurák. Nordlánda fylkkasuohkan oassálasstá aj tjåhkanibmáj.
– Vierttip oahppat gulldalit vaj ep ådåsit miette, javllá Eggesvik, ja dáv ájádusáv skåvlå oajvve Øgsnes doarjju.
– Edna åhpadiddje ja skåvlåj jådediddje ælla åvdåsvásstádusáv válldám navti gåktu beras lulun dahkat. Dáv hæhttup miededit vaj oadtjop ådå, aktisasj vejulasjvuodajt boahtte ájgijda, låhpat Øgsnes.
Tjåhkanibme l ragátmáno 18. biejve kloahkka 18.00 Árran julevsáme guovdátjin.
