Av: Mikkel Eskil Mikkelsen.

Madi dágástaláduvvá ádjájuoksaslávgá birra, máhtá farra jårgijdit tjalmijt sáme festiválajda. Danna gávna duodalasj jasska sajijt gånnå moattebelakvuohta ávvudaláduvvá rabás fármij. Queera iemeálmmuk la da “Jahkásasj nuorttaguovllo álmmuk” Riddu Riđđu:n  

Dagu moattes lev mån akta dajs gut anáv gaskav daj iehkeva dágástallamijda ja nievres næhttatsuojggim vejulasjvuodajda. E da álu buvte buorijt, ja allasim suodjalit la ájnas. Terror biehtsemáno 25. Biejve 2022 lij queer ulmutjij vuossti, ja maŋŋel lij konklusjåvnnå tjielgga: Ládadallam lidjin máhttet hieredit. Juska PST:a ájtoárvustallam dá jage ij buvte dárbov muodástuhttet, de dåbdåv ietjam rassje queeran dá jage. 

Danen lav válljim ådå stratesjijjav: Mån ávvudaláv daj jasska båttåjda ma båhti. Márkomeannu Evenášši suohkanin la guhkev læhkám jasska sadje queerajda, juojddá majt tjielggasit gaskosti. 

Ietjá buorre dáhpádus la Riddu Riđđu Gáivuonan Råmsån. Dá jage de dådji sij árbbedábev åvddån buktet iemeálmmugijt nuorttaguovlos “Jahkásasj nuorttaguovllo álmmugin” ja farra tjalmostahtti queera iemeálmmugijda. Dát sjaddá da jahkásasj buoremus jasska sadje, gånnå sjiervve- ja seksualitiehttamoattebelakvuohta ávvudaláduvvá. Gåhttjom sjaddá: Boade navti gåk dån le, ja ávvudalá moattebelakvuodav queer iemeálmmugij ålles væráldis! 

Dá nanos ja tjielgga ariená vaddi midjij dårjav ja fámov. Dat fábmot mijá miellavarresvuodav. Sihke sábmen ja queeran, de diedáv mån jut váni nanos ja tjielgga sáme queer ariená li muv iellemkvalitiehtta rassjot.  

Dan diehti la buorre gå Sámedigge la válldám fárruj sáme queer organisasjåvnåv Garmeres 2024 budsjehtan. Garmeres:in la ájnas roalla bargon máhttelissan dahkat moattebelakvuodav ja vuojnnusij buktet queer sámijt boahtte jagijt.  

Ájgen gånnå juohkka ájnegisá buktij nievres sisanov pride ja ádjájuoksaslávgá gáktuj, la sierraláhkáj ájnas jut ásadusá, organisasjåvnå ja festivála tjielggasit åvdedi ietjas dårjav queer riektájda. Sámedigge hæhttu liehket nanos jiedna moattebelakvuohtaj, ja sámedikkeráden sidáv mån vájkkudit jut moattebelakvuohta ávvudaláduvvá. 

Madi dån diŋŋgu billehtav sáme festivállaj, máhtá dån ávvudallat dassta jut moattebelakvuohta sáme sebrudagán vijdeduvvá. Jus ij Márkomeannu jali Riddu Riđđu hieba dunji, máhtá sæbrrat Sápmi Pride:an, mij jagen 2025 galggá dåladuvvat vuona biele Sámen. 

Edna gijtto sáme festiválajda sijá rahtjama åvdås. Dat vuoset gåktu mij aktan máhttep doarjjat ja nannit moattebelakvuodav. Aktan mij hábbmim sebrudagáv gånnå gájka máhtti dåbddåt jasskavuodav ja jut lij buorisboahtem. 

Dunji gut murkesta ádjájuoksaslávggáj skåvlån: Dat ij la slávggá duv vuossti. Dat la slávggá mij galggá vájkkudit jut juohkka ájnna mánná skåvllåsáljon galggá dåbddåt ietjas jasska ja mihá, ja dat la ávvudallam gieresvuodas. Ij ienep ja ij ga binnep, valla juska riek ájnas! Vuorbbe Pride:aj!.

Norsk versjon

Mens debattene om regnbueflagg ruller videre, kan du heller rette blikket mot de samiske festivalene. Der finner du ekte trygge rom hvor mangfold feires med åpne armer. Skeive urfolk er årets nordlige folk på Riddu Riđđu.

Som mange andre er jeg en av dem som holder meg litt unna de evige debattene og giftige kommentarfeltene. De bringer sjelden noe nytt, og å beskytte seg selv er viktig. Terroren 25. juni 2022 var rettet mot skeive personer, og etterpå var konklusjonen klinke klar: Angrepet kunne ha vært unngått. Selv om PSTs trusselvurdering i år ikke gir grunn til bekymring, føler jeg meg likevel ekstra utsatt og sårbar som skeiv.

Derfor har jeg valgt en ny strategi: Jeg ser frem til de trygge rommene som kommer. Márkomeannu i Evenes kommune har lenge vært et trygt rom for skeive, noe de tydelig kommuniserer.

Et annet høydepunkt er Riddu Riđđu i Kåfjord i Troms. I år bryter de tradisjonen med å presentere urfolk fra den nordlige halvkule som «Årets nordlige folk» og fokuserer i stedet på skeive urfolk. Dette blir årets kuleste trygge rom, hvor kjønns- og seksualitetsmangfold feires. Beskjeden er: Kom som du er, og feir mangfoldet med skeive urfolk fra hele verden!

Disse solide og tydelige arenaene gir oss støtte og energi. Det er en boost for vår mentale helse. Som både same og skeiv, vet jeg at uten tydelige samiske og skeive arenaer ville min livskvalitet vært betydelig forringet.

Derfor er det bra at Sametinget har inkludert den skeive samiske organisasjonen Garmeres på budsjettet for 2024. Garmeres spiller en viktig rolle i arbeidet med å muliggjøre mangfold og synliggjøre skeive samer de neste årene.

I en tid hvor enkelte stemmer tillegger pride og regnbueflagget negativt meningsinnhold, er det ekstra viktig at institusjoner, organisasjoner og festivaler tydelig viser sin støtte for skeives rettigheter. Sametinget må være en klar stemme for mangfold, og som sametingsråd vil jeg sørge for at mangfoldet feires.

Mens du bestiller billett til en samisk festival, kan du glede deg over at mangfoldet i det samiske samfunnet blir bredere. Dersom verken Márkomeannu eller Riddu Riđđu frister, kan du se frem til Sápmi Pride, som i 2025 skal arrangeres på norsk side av Sápmi.

Tusen takk til de samiske festivalene for deres innsats. De viser hvordan vi sammen kan støtte og bygge opp under mangfoldet. Sammen skaper vi et samfunn der alle kan føle seg trygge og velkomne.

Og til deg som reagerer på regnbueflagg i skolen: Det er ikke et flagg mot deg. Det er et flagg for at hvert eneste barn i skolegården skal føle seg trygg og stolt, og det er en feiring av kjærligheten. Hverken mer eller mindre, men likevel utrolig viktig. Happy pride!